İSRÂ SURESİ   (Mekke’de inmiştir, 111 âyettir)

Rahmân ve Rahîm olan Allah’ın adı  ile

1-Kulunu geceleyin Mescidi Haram’dan   çevresini mübarek kıldığımız Mescidi Aksa’ya 

götüren Zât  münezzehtir. Ona âyetlerimizden  bazısını gösterelim diye.

Şüphesiz ki O’ Semi’dir , Basirdir .

2-Biz, Musa’ya Kitab verdik ve onu : Benden başka  hiçbir vekil edinmeyin” diye 

İsrailoğullarına bir hidâyet  kıldık.

3-Ey Nûh ile birlikte   taşıdıklarımızın soyundan gelenler! Şüphesiz o,  çok   şükreden bir kuldu.

4-Biz, Kitapda  İsrailoğullarına  şunu hükmettik; “Siz  yeryüzünde iki  defa fesat 

çıkaracak ve muhakkak   alabildiğine büyükleneceksiniz.”

5-İşte o ikisinden birincisinin vakti gelince üzerinize  çok güçlü  kullarımızı  gönderdik.

Onlar   tâ evlerin aralarına  kadar girip araştırdılar.  

Bu, yerine getirilmiş bir vaad idi.

6- Sonra sizi bunlara karşı  tekrar üstünlük  verdik;

Mallarla   oğullarla  yardımınıza  yetiştik. Sayınızı  da çoğalttıkça  çoğalttık.

7-Eğer ihsan ederseniz kendinize  ihsan etmiş olursunuz. kötülük ederseniz  de  kendinize.

Artık diğerinin  vakti  gelince  kederiniz  yüzünüzden  belli olsun diye , evvelki  girdikleri  gibi  Mescide  girsinler  diye   ve  üstünlük  sağlayıp da ele geçirdikleri  herşeyi mahvettikçe mahvetsinler  diye..

8-Rabbinizin size merhamet  edeceğini  umabilirsiniz… Eğer dönerseniz Biz de döneriz.

Öyle  ya, biz cehennemi kâfirlere bir zindan yaptık

9- Gerçekten bu Kur’an en doğru  olanı iletir  ve  salih amellerde  bulunan  mü’minlere  kendileri için muhakkak  büyük bir mükâfat olduğunu  müjdeler.

10-Âhirete  iman etmeyenlere de şüphesiz  pek  elemli  bir azab hazırlamışızdır.

11-İnsan, hayra duâ   ediyormuş    gibi,    şerre duâ eder . İnsan pek acelecidir.

12-Biz  gece ile gündüzü  iki  âyet kıldık. 

Gece âyetini sildik, gündüz   âyetini de gösterici  kıldık.

 Rabbinizden bir lütuf  arayasınız ,  yılların    saysını  ve  hesabı   bilesiniz . İşte böyle ,her şeyi  gereği  gibi  açıkladık.

13-Her insanın  kuşunu ,kendi  boynuna  ayrılmıyacak  şeilde  doladik. kıyamet günün de yayılmış bir  halde  karşısında  bulacağı bir kitap çıkarırız.

14-Ikra’ kitâbek(kitâbeke), kefâ bi nefsikel yevme aleyke hasîbâ(hasîben).

14-“Oku kitabın, bugün hesap görücü   olarak   kendi kendine  yetersin.”

15-Kim doğru giderse  ancak kendi  lehine  gider. Kim de sapıklık ederse o  da   ancak aleyhine eder. Hiç bir yük  yüklenici  başkasının  yükünü  yüklenmez .Biz , bir  Rasûl göndermedikçe de azapediciler  değiliz. 

16-Bir ülkeyi helâk etmek istediğimiz zaman,  onun  nimet  ve refahtan şımarmış elebaşılarına  emrederiz  de  orada fâsılık  ederler. Artık  üzerlerine söz hak olur.  Biz  de  onu  kökünden  yıkar   helâk ederiz .

17-Nuh’tan sonra  nice nesilleri  helak ettik. Rabbinin   kullarının bütün   günahlarından  hakkıyla haberdar  ve görücü  olması yeter

18- Herkim acele  olanı isterse , orada ona acele eder ,dilediği-mize  istediğimiz kadar veririz. Sonra cehennemi ona konak  yaparız. kınanmış ve kovulmuş olarak…

19- Herkim de Âhıreti ister  ve onun için -mü’min olarak – gereği gibi çalışırsa, işte  onların çalışmaları  meşkûr olur. 

20-Her birine; hem onlara hem  onlara veririz ,Rabbinin  ikramından, Rabbinin  bağışı  alıkonmuş  değildir.

21-Onların kimin  kiminden  üstün  kıldığımıza bir bak! Elbette âhiret , hem dereceleri  itibari  ile daha büyüktür , hem üstün  kılmak  bakımından   daha  büyüktür.

22- Allah  ile beraber   başka bir ilâh edinme ki , kınanmış ve kendi başına terkedilmiş kalmayasın.

23-Ve kadâ rabbuke ellâ ta’budû illâ iyyâhu ve bil vâlideyni ihsânâ(ihsânen), immâ yebluganne indekel kibere ehaduhumâ ev kilâ humâ fe lâ tekul lehumâ uffin ve lâ tenher humâ ve kul lehumâ kavlen kerîmâ

23-Rabbın şunları hükmetti : O’ndan başkasına ibadet etmeyin.

Anne ve babaya  ihsan  ile  davranın .Eğer onlardan  biri veya  ikisi  yanında  ihtiyarlığa

ererse sakın onlara “Öf!”  deme!

Onları azarlama, onlara tatlı  ve güzel söz söyle!

24-Vahfıd lehumâ cenâhaz zulli miner rahmeti ve kul rabbirhamhumâ kemâ rabbeyânî sagîrâ(sagîren).

24- Merhametinden  dolayı  onlara alçakgönüllülük  kanadını indir ve  de ki: “Rabbim!”Onların beni küçükken nasıl  terbiye  ettilerse  sen de  onlara  rahmet et!

25-Rabbiniz içinizdekini en iyi bilendir. Eğer  iyi kimseler olursanız  şüphesiz ki  O, kendine  dönenlere  gerçekten  Gafûrdur.

26-Yakınlığı olanlara  da hakkını ver,miskine de  yolda kalmışa da. Ama  saçıp savurma!

27-Çünkü saçıp savuranlar şeytanların kardeşleridir. Şeytansa   Rabbine karşı  çok  nankördür.

28-Eğer onlardan – Rabbinden umduğun bir rahmeti   ararken- yüz çevirirsen  o halde  onlara yumuşak söz söyle.

29-Elini  boynuna  bağlanmış kilma! Onu  büsbünde  açma ! Yoksa  kınanır, açıkta  kalırsın.

30-Şüphesiz ki Rabbin  dilediğine rızkını genişletir  ve  daraltır. Şüphesiz  O, kullarından  gerçekten  haberdardır hakkıyla görendir.

31-Evlâtlarınızı  fakirlik korkusu ile öldürmeyin.Onları da sizi de  biz rızıklandırırız. Onları  öldürmek gerçekten büyük bir  günahtır.

32-Zinaya yaklaşmayın. O, gerçekten  hayâsızlık hayâsızlık   ve  kötü bir yoldur.

33- Allah’ın haram kıldığı canı hak ile olmadıkça öldürmeyin.Kim   zulmedilerek öldürülürse biz,   velisine  bir güç   ve yetki vermişizdir. O halde  o da öldürmekte   aşırı gitmesin. Çünkü  o, zaten  yardıma mazhar olmuştur.

34-Erginlik çağına erinceye kadar – en güzel şekilnde olması  müstesnâ-yetimin  malına  da yaklaşmayın. Bir de ahdi yerine getirin. Çünkü ahidden  sorumluluk vardır.

35-Ölçtüğünüz vakıt de  tam ölçün ve doğru terazi ile tartın. Bu hem daha  hayırlı , hem sonuç  itibariyle daha  güzeldir.

36-Bilmediğin  bir şeyin ardına düşme!  Çünkü kulak,  ve göz  ve kalbin  her biri ondan sorumludur.

37-Yeryüzünde azametle yürüme! Çünkü sen ne yeri yarabilirsin, ne de boyca dağlara erişebilirsin.

38-Bütün bunların  kötü olanı, Rabbin  katında hoşlanılmayan şeylerdir.

39-Bunlar, Rabbinin sana  vahyettiği hikmetlerdendir.  Sakın Allah ile beraber başka bir ilâh edinme! Sonra kınanmış ve  kovulmuş olarak cehenneme atılırsın. 

40-Rabbiniz ayrıcalık  tanıyarak oğulları size seçip  ayırdı da  kendisi meleklerden kızlar edindi, öyle mi!? Gerçekten  siz, çok büyük bir söz  söylüyorsunuz .

41-Andolsunki biz- düşünüp ibret alırlar diye -şu Kur’an’da türlü  türlü  açıkladık .Fakat  bu onların  nefretle  uzaklaşmalarından başka  bir şeylerini  arttırmıyor.

42-De ki “Allah ile  beraber dedikleri  gibi  ilahlar olsa  idi, elbette  o zaman  o  Arşn sahibine bir yol  ararlardı.”

43-O münezzeh  ve yücedir, onların dediklerinden. Pek  yüksektir, pek  büyüktür.

44-Yedi  gök , yer ve bunların içindekiler  hep onu  tesbih ederler.

Hiçbir şey yoktur ki  O’nu hamd ile tesbih etmesin.

Fakat  siz onların tespihlerini  anlamazsınız. 

Şüphesiz ki  O  Halimdir ,Gafûrdur.

45-Kur’ânı okuduğun zaman, seninle âhirete   iman  etmeyenlerin arasında gizli bir  perde  çekeriz.

46-Kalpleri üzerine  de  onu iyice anlamamaları engel  kabuklar geçiririz, kulaklarına da bir ağırlık  veririz. Rabbini  Kur’an’da  bir tek olarak  andığın zaman, nefretle arkalarına döner giderler.

47-Onlar seni dinlediklerinde, ney  dinlediklerini  ve o zalimler gizlice konuşurlarken : ” “Siz ancak büyülenmiş bir kimseye uyuyorsunuz”dediklerini pek iyi  biliyoruz.

48-Senin için nasıl misaller verip  dalâlete düştüklerini  bir bak !Artık  onlar bir daha yol  bulamayacaklardır.

49- Ve dediler ki:“Biz bir yığın  kemik ve ufalanmış toprak  olduğumuz zaman mı ,biz mi yeniden yaratılıp diriltileceğiz!?”

50-De ki: “Evet ,taş veya demir  olun ;

51-“Yahut gözünüzde  büyük kabul  ettiğiniz her hangi  bir yaratık.” Bizi  kim diriltecek?” diyecekler.  Hemen de ki : “İlk  defa sizi   yoktan  yaratmış olan.”Sana  başlarını sallayacaklar  ve ” O ne vakit ?” diyecekler.  De ki : “Yakın olması umulur.”

52-Sizi  çağıracağı   gün  O’ na  hamdederek çağrısına uyup geleceksiniz ve ancak  pek az bir süre kaldığınızı  zannedeceksiniz.

53-Kullarıma de ki “En güzeli  olanı söylesinler.Çünkü şeytan, aralarına ayrılık sokar. Gerçekten şeytan, insanın apaçık  bir  düşmanıdır.”

54-Rabbiniz, sizi en iyi bilendir. Dilerse size  rahmet eder dilerse sizi azablandırır.

Biz seni vekil  göndermedik.

55-Rabbin  göklerde   ve yerde  olanları  en iyi bilendir . Andolsun ki biz peygamberlerin kimini   kiminden  üstün kılmışız. Davûd’a da Zebur’u verdik.

56-De ki:”Yalvarın O’ndan   başka   hakkında  batıl zanlar beslediklerinize! Ne başınızdan sıkıntıyı  def edebilirler  ne de değiştirebilirler.”

57-Onların yalvarıp durdukları,  Rab’lerine   hangisi daha yakın olacak diye-  yol  ararlar.  Rahmetini  umar,   azabından korkarlar .Çünkü Rabbinin azabı  gerçekten sakınılmaya değer.

58-Hiçbir   memleket de yoktur  ki kıyamet gününden önce helâk  etmeyelim  yahut oldukça ağır  bir azab ile azaplandırmayalım. Bu  o kitapta   yazılıdır.

59-Bizi, âyetler göndermekten alıkoyan tek sebep öncekilerin bu âyetleri yalanlamış olmalarıdır. İşte Semûd kavmine  de gözle  görülür apaçik bir belge olmak üzere  o dişi deveyi  verdik  de bu yüzde zulmettiler. Halbuki biz âyetleri ancak korkutmak için göndeririz.

60-Hani sana: «Şüphesiz Rabbin insanları çepeçevre kuşatmıştır.» demiştik. Sana gösterdiğimiz o  temaşayı ve Kur’an’da lânet edilen ağacı  biz  ancak insanlara  bir fitne  kıldık. Biz onları korkutuyoruz. Fakat  bu  büyük  tuğyandan başka birşeylerini artırmıyor.

61-Bir vakit  meleklere: “Âdem’e secde ediniz!” demiştik. Onlar da  İblis  müstenâ- hemen secde  ettilerdi.””Ben çamur olarak yarattığın bir kişiye secde eder  miyim?”dedi .

62-“Baksana, şu benim üzerime şerefli  kıldığına; yemin ederim eğer beni kıyamet gününe kadar  geciktirirsen  onun  soyunu , pek azı müstenâ olmak üzere  mutlaka emrim altına alırım”dedi.

63-Buyurdu  ki “Haydi git! Onlardan kim  sana uyarsa, şüphesiz  ki hepinizin cezası cehennemdir . hem de tam bir ceza !

64-“Onlardan gücünün yettiği kimseleri sesinle yerinden  oynat;  onlara karşı  atlılarınla piyadelerinle  gürültü çıkararak  baskın düzenle ;mallarına evlâdlarına ortak ol; onlara  vaadlerde  bulun ! Fakat  Şeytan onlara bir aldatıştan başka ne vaad eder?”

65-“Benim gerçek  kullarım üzerinde senin hakimiyetin yoktur .Vekil olarak  Rabbin   yeter.”

66-Rabbiniz  öyle bir Zât  ki , lütfundan  arayasınız diye sizin için denizden gemiler yürütüyor.Şüphesiz O’ size karşı  oldukça Rahimdir.

 

67-Denizde  size bir sıkıntı  dokunduğu zaman O’ndan başka taptığınız herkes kaybolur. Derken  O’sizi kurtarıp karaya  çıkarınca (yine) yüz  çevirirsiniz. Zaten insan çok nankördür.

68-De ki: Kara tarafında sizi  yere  geçirmesinden  yahut  üzerinize  çakıl taşları  yağdıran bir kasırga göndermesinden emin mi oldunuz? Sonra kendinize  hiçbir vekil de bulamazsınız.

69-Yoksa sizi  tekrar  oraya döndürüp  de  üstünüze kırıp döken  bir fırtına yollamasından  ve sonunda nankörlüğünüz yüzünden  sizi  suda boğmasından emin mi  oldunuz? Sonra da  bize  karşı onun  öcünü  alacak  kimse  bulamazsınız.

70-Andolsun ki biz  Âdemoğullarını   şerefli ve üstün kıldık, karada ve denizde taşıdık.Hoş ve temiz şeylerle  rızıklandırdık çoğundan oldukça üstün kıldık.

71-O gün , her sınıf insanı   imamları ile çağırırız.Kimin kitabı  sağ eli  ile verilirse  onlar kitaplarını  okurlar ve onlara  hurma  çekirdeği iplikçiği  kadar zulmedilmez .

72-Kim bunda  kör ise o, âhirette  de  kördür. Yol itibariyle  de  en şaşkındır.

73-Az daha  seni bile sana vahyettiğimizden  başkasını bize karşı uydurasın diye fitneye

düşüreceklerdi ve o takdirde senin  halil edineceklerdi.

74-.Eğer biz sana sebat vermemiş   olsaydık,  az kalsın onlara biraz meyledecektin.

75-O zaman da  biz sana hayatın da ketmerli , ölümü n  de katmerli  acısını  tattırırdık. Sonra bize karşı  hiçbir yardımcı bulamazdın.

76-Az daha seni bu yerden çıkarmak için rahatsız edeceklerdi  ve o takdirde  kendileri  de senin ardından  ancak  pek az kalacaklardı.

77-(Bu) senden  önce gönderdiğimiz peygamberler  için de uyguladığımız  sünnetir .Sen bizim sünnetimizde  hiç bir  değişiklik bulamazsın.

78-Güneşin kaymasından gecenin kararmasına kadar namazı  ikâmet  et! Ve  o fecir  vaktinin  Kur’ân’ını tanık  olunandır.

79-Ve minel leyli fe tehecced bihî nâfileten lek(leke), asâ en yeb’aseke rabbuke makâmen mahmûdâ(mahmûden).

79-Geceden  de sana  mahsus  fazladan, onunla  teheccüd  et !  umulurki  Rabbin seni övülmüş bir makama çıkarır.

80- Ve kul rabbi edhılnî mudhale sıdkın ve ahricnî muhrece sıdkın vec’al lî min ledunke sultânen nasîrâ.

80- Ve de ki: “Rabbim, beni doğruluk girdirişi ile girdir,   doğruluk çıkarışı  çıkar. Tarafından  bana destekleyici , üstün bir belge  ver.”

81-De ki: “Hak geldi, bâtıl  da çekişe çekişe can verdi .Çünkü  bâtıl can çekişe çekişe yok olucudur.”

82-Ve nunezzilu minel kur’âni mâ huve şifâun ve rahmetun lil mu’minîne ve lâ yezîduz zâlimîne illâ hasârâ(hasâran).

82-Biz  Kur’an’dan öyle  şeyler indiriyoruz ki müminler için bir  şifa  ve rahmettir .Zalimler ise ancak hüsâni artırır.

83-İnsana nimet verdiğimiz zaman yüz çevirir,yan çizer .Kötülük  dokunduğu zaman da  pek ümitsiz olur.

84-De ki: “Herkes kendi  tabiatına göre  hareket  eder. Rabbiniz, kimin  daha doğru yolda olduğunu en iyi bilendir.”

85-Bir de  sana rûhu  soruyorlar. De ki :”Rûh  Rabbiminn emrindendir.Size  ilimden  ancak  pek az bir şey verilmiştir.”

86-Andolsun ki  dilersek  sana vahyettiğimizi bütünüyle  aliveririz. Sonra  bize  karşı bir vekil   bulamazsın.

87-Ancak Rabbinden bir rahmet müstesnâ. Gerçekten  onun sana lütfu  pek büyüktür .

88-De ki :” Andolsun bu   Kur’ân’ın bir benzerini  getirmek için  insanlar ve cinler bir araya toplansalar,   birbirlerine yardımcı olsalar dahi  yine benzerini getiremezler.”

89-And olsun biz bu  Kur’an’da  insalara her örnekten  türlü türlü  açiklamalar yaptık. Yine de insanların   pek  çoğu küfürden  başkasını kabul etmediler. 

90-Dediler ki: “Bize yeryüzünden bir pınar  fışkırtmadıkça  asla sana  inanmayacağız”

91-“Yâhud senin  hurmalıklardan, asmalardan  bir bahçen  olmalı ve aralarından  şarıl şarıl ırmaklar  akmalı.”

92-“Yahut, iddia ettiğin gibi  gökyüzünü  üzerimize  parça parça  düşürmelisin; veya 

Allâh’ı ve melekleri   karşımıza topluca  getirmelisin.”

93-“Yahut altından bir evin olmalı veya göğe çıkmalısın. Üzerimize okuyacağımız bir kitap indirmedikçe çıktığınada  inanmayız.» De ki:  “Rabbimi   tenzih ederim! Ben ancak beşer olan bir rasulüm!”

94-Kendilerine  hidâyet  geldiği zaman  insanların iman etmekte  alıkoyan tek şey,

onların:“ALLAH bir insanı mı peygamber gonderdi?” demeleri olmuştur.

95-De ki :” “Eğer yeryüzünde yerleşmiş, yürüyenler  melekler olsaydı, biz  onlara  gökten  melek bir peygamber gönderirdik.”

96- De ki “Benimle  ve sizin aranızda şâhit olarak Allah yeter. Gerçek  şu ki  O, kullarından   Habir ve Basirdir.”

97-Allah kimi hidâyet erdirirse işte doğru yolu bulan odur.  Kimi de saptırırsa  artık onlar için O’ndan  başka veliler bulamazsın. Biz onları kıyamet günü körler, dilsizler ve sağırlar olarak yüzükoyun  haşredeceğiz. Konakları ise cehannemdir. Alevi  yavaşladıkça  biz  onlara  alevini  artırırız.

98-Bu, onların cezasıdır. Çünkü onlar âyetlerimizi küfrettiler ve : “Bir yığın kemik  ve  ufalamış toprak  olunca  mı, sahi  biz mi yeni bir yaratılışla  diriltileceğiz?” dediler.

99-Onlar gökleri  ve yeri  yaratmış olan Allah’ın, kendilerinin  benzerini  yaratmaya kadir olduğunu görmediler mi? Onlar  için  bir ecel  tayin etti ki,  onda  hiçbir  şüphe yoktur. Fakat  zalimler  küfürden başkasını  kabul etmediler

100- De ki ” Rabbimin  rahmet  hazinelerine  siz sahip olsaydınız, tükenir  korkusuyla muhakkak  cimrilik ederdiniz .” Zaten insan  pek cimridir.

101-Andolsun ki Biz Mûsâ’ya apaçık dokuz  âyet  verdik . İşte İsrâiloğullarına sor: O, onlara  geldiğinde, Firavun ona :”Ey Mûsâ, ben seni  herlhalde büyülenmiş sanıyorum” demişti.

102- O da  demişti ki : «Andolsun ki  bunları  birer  ibret  olmak üzere, göklerin  ve yerin  Rabbinden  başka kimsenin  indirmediğini  bilmişsindir. Ey Firavun! Ben de seni gerçekten  helâk edilmiş  sanıyorum”

103-Bunun üzerine onları  o yerden sürüp  çıkarmak istedi.  Biz de onu beraberindekilerle birlikte  suda boğuverdik.

104-Ondan sonra   İsrailoğulları’na  şöyle dedik: “O yere siz  yerleşin, sonra  âhiret va’di gelinc onların da sizide  de bir araya getireceğiz.”

105-Biz onu  hak olarak indirdik,  o da  hak ile indi . Seni de ancak bir müjdeci  ve bir   uyarıcı olarak gönderdik.

106-Hem onu ayırdedici  bir  Kur’an kıldık  ta ki  insanlara ağır ağır okuyasın ve biz onu  bölüm bölüm  indirdik.

107-De ki : “Ona ister iman edin , ister  iman  etmeyin . Çünkü bundan önce  kendilerine  ilim verilmiş olanlara okununca  çenelerinin üzerine  secdelere kapanırlar.” (SECDE)

108- Ve : “Rabbimiz  tenzih ederiz .Gerçekten  Rabbimizin  vaadi kesin olarak gerçekleşir” derler ;

109-Ağlayarak çeneleri üstü kapanırlar  ve bu, onların  huşûsu-nu artırı.

110-Deki: “İster Allah diye yalvarın, ister Rahman diye  yalvarın. Hangisiyle yalvarırsanız , hep  O’nundur, o  en güzel  isimler. Namazında ne sesini yükselt ne de çok  kıs. İkisi ortası bir yol tut.”

111- Ve de ki “Hamd O  Allah’ındır ki , hiç bir  çoçuk edinmedi , yönetimde bir ortağı  da olmadı ,acizlikten bir velisi  de olmadı.” O’ nu  tekbir ettikçe  et.

kaynak (Tefsiru’s- Sa’di (Allametu’s-seyh Abdurrahman es – Sa’di)

Yüce Allah’a hamd-ü senâlar olsun