Allah’ı anmak (zikir) hem kalple hem dille hem de eylemle olur.

Kalple zikir, insanın her türlü tutum ve davranışında Allah’ı hatırlamasıyla;

dille  zikir, Allah’ın isimlerini ve sıfatlarını, tesbih ve dua cümlelerini dilde tekrar

etmekle; eylemle zikir ise Allah’ın iradesine uygun yaşamakla olur.

Özellikle tasavvufta zikrin her üç çeşidine de önem verilmiş, bilhassa dille zikir için çeşitli usuller geliştirilmiştir.

Ancak insanın işini gücünü yaparken, normal hayatını yaşarken kalple zikir

halinde olması yani Allah’ı düşünüp O’nun hoşnutluğunu gözetmesi, kezâ

amelleriyle zikir halinde olması yani Allah’ın buyruk ve yasaklarına titizlikle uyması en önemli, değerli ve yararlı zikirdir.

“Müslümanın, verdiği her türlü nimetlerden ve imkânlardan dolayı Allah’a

minnettarlık duyması, bunu sözleri ve amelleriyle göstermesi” anlamına gelen

şükür de genel olarak İslâm ahlâkında, özellikle de tasavvufta kulun Allah’a karşı edep ve saygısını dile getiren önemli kavramlardandır.

Zikir gibi şükür görevi de hem dille hem de eylemlerle yerine getirilir.

Yaygın tanıma göre her nimetin şükrü, o nimetten insanlara ihsan ve ikramda

bulunmak, daha genel olarak o nimeti Allah’ın uygun bulup hoşnut olduğu şekilde kazanıp harcamak ve kullanmakla eda edilmiş olur.

Bunca nimetleri veren Allah olduğuna göre, insanın görevi de daima diliyle, gönül

ve eylemleriyle O’nu anıp nimetlerine şükretmek, nankörlükten sakınmaktır.

İnsan, her türlü eyleminde Allah’ı hatırlar, işlerini O’nun koyduğu hükümlere ve

genel olarak O’nun rızâsına uygun düşüp düşmeyeceği ölçüsüne göre yaparsa Allah

da insanı anacak, yani dünyada hak ettiği şekilde ona yardım edecek, âhirette de

derecesini yükseltecektir.

Kaynak : Kur’an Yolu Tefsiri Cilt: 1 Sayfa: 237-238