Kalem Suresi 10–11. Ayetler – Meal

68:10“O çokça yemin eden, aşağılık kimseye sakın boyun eğme.”

O çokça yemin eden, aşağılık kimseye sakın itaat etme.”

“Çokça yemin eden”: Sürekli ve gereksiz yere yemin eden, yalanı gizlemek veya insanları etkilemek için Allah’ın adını kullanan kişidir.

“Aşağılık (hemez, mehin)”: Şeref ve karakter bakımından düşük olan, güvenilmez, kötü niyetli kişidir.

Ayet, Hz. Peygamber’e bu nitelikteki insanlara güvenmemesi ve onların telkinlerine boyun eğmemesi gerektiğini bildirir.

68:11 “Sürekli ayıplayıp duran, söz götürüp getiren kimseye (itaat etme).”

“Ayıplayıp duran (mellâmin)”: İnsanlar hakkında sürekli kusur arayan, onların yokluğunda dedikodu yapan kişidir.

“Söz taşıyan (nemmâm)”: İnsanlar arasında fitne çıkarmak amacıyla söz taşıyan, sözleri çarpıtan kimse. Kur’an, toplumda bozgunculuk çıkaran bu davranışı şiddetle kınar.

Bu ayetler, Peygamber’i sindirmeye ve vazgeçirmeye çalışan Mekke’nin ileri gelenlerinden bir grubun ahlaki çöküşünü anlatır. Ama hüküm evrenseldir:
Karakteri bozuk, fitne çıkaran, dedikodu eden, yalanı araç olarak kullanan kimselere güvenilmemesi ve onların yönlendirmelerine itaat edilmemesi öğütlenir.

İbn Kesîr Tefsiri – Kalem 10–11

68:10 — “O çokça yemin eden, aşağılık kimseye sakın uyma.”

İbn Kesîr şöyle der:

“Allah’ın yüceliğini hafife alarak, hak ve bâtıl adına çokça yemin eden o âdi kâfire asla uyma.
O, içi bozuk, sözüne güvenilmeyen, şerefi düşük bir kimsedir.”

Bu kimseler hakkında çeşitli rivayetler vardır.

Bazıları bunun Velîd b. Muğîre olduğunu söylemiştir.

Fakat İbn Kesîr, bunun belirli bir kişi ile sınırlı olmadığını, kötü ahlak sahibi herkes için geçerli bir vasıf olduğunu belirtir.

68:11 — “Ayıplayıp duran, söz taşıyan kimseye (itaat etme).”

İbn Kesîr’in açıklaması şöyledir:

“O, ayıplayıp kusur bularak insanların etini yiyen, sürekli alay eden ve aşağılayan bir kimsedir.
İnsanların arasını bozmak için söz taşıyan bir koğucudur.
O ancak bir fitnecidir.”

Bu ayette geçen “nemmâm” (koğucu), söz taşıyarak insanların arasını bozan kişidir.
Resûlullah (s.a.v.) koğuculuğun büyük günah olduğuna dikkat çekerek şöyle buyurmuştur:

“Hiçbir koğucu (nemmâm) cennete giremez.”
(Müslim)

İbn Kesîr, bu hadisi aktardıktan sonra şöyle der:

“Bu, koğuculuğun ne kadar büyük bir günah olduğunu gösterir.
Zira söz taşıyan kişi, insanlar arasında fesat çıkarmaya çalışır; kalpleri birbirine düşürür ve toplumun huzurunu bozar.”

✔ İbn Kesîr’in Özeti

• “Yemin eden, aşağılık” kişi: Doğruluğu olmayan, menfaat için yemin eden, düşük karakterli kimse.

• “Ayıplayıcı, koğucu”: İnsanların kusurunu arayıp gezen, fitne çıkarmak için söz taşıyan kişi.

• Peygamber’e ve müminlere bu tipteki kimselere uymamaları emredilmiştir.

  Îbn Kesîr’in genel mesajı şöyle:

  “Ey Müslüman!

  Karakteri düşük, insanları aldatan, yalanını yeminle süsleyen, dedikoduyla ortalığı karıştıran kimselere asla güvenme, onların peşine düşme.”

  Bu sadece Peygamber’e verilen bir emir değil; bize de ahlak dersi niteliğindedir.

  Bu Ayetlerden Çıkan Ders

• Çok yemin eden kimse → Genelde yalancıdır, güvenilmezdir.

• Aşağılık kişi → Şerefsiz, çıkarcı, iki yüzlü.

• Ayıplayıcı → İnsanları küçük görür, dillerine dolayan biri.

• Koğucu → Laf taşıyan, fitne çıkaran, toplumun huzurunu bozan kişi.

• Peygamber’e “Bunlara asla uyma!” denmiştir.

• Hadis: “Koğucu cennete giremez.”